คอลลาเจนเป็นโปรตีนที่สําคัญในร่างกายของเรา มีส่วนสำคัญต่อเนื้อเยื้อบริเวณผิวหนัง ผม เล็บ และข้อต่อ เมื่อเรามีอายุมากขึ้น ร่างกายของเราสร้างคอลลาเจนน้อยลง นําไปสู่สัญญาณของความชรา เช่น ริ้วรอย ผิวหนังหย่อน และปวดข้อ ทำให้หลาย ๆ คนหันมาพึ่งการรับประทานอาหารเสริมคอลลาเจนยอดนิยม เพื่อชะลอและป้องกันปัญหาเหล่านี้ ภายในบทความนี้เราจะพาคุณมาศึกษาเกี่ยวกับ คอลลาเจนลดริ้วรอย เปิดเบื้องหลังวิทยาศาสตร์ทำไมถึงช่วยชะลอวัยได้ ถ้าพร้อมแล้วลองไปดูกันเลยว่าจะมีข้อมูลอะไรที่น่าสนใจบ้าง
ความเข้าใจหน้าที่และบทบาทของคอลลาเจน
คอลลาเจนคืออะไร
คอลลาเจนเป็นโปรตีนที่สําคัญสําหรับร่างกายมนุษย์ ทําหน้าที่เป็นส่วนประกอบหลักในด้านโครงสร้างของเนื้อเยื่อต่าง ๆ รวมถึง ผิวหนัง กระดูก หนังแข็ง เอ็น และหลอดเลือด คอลลาเจนมีหลายประเภท ประเภทที่พบมากที่สุดคือประเภทที่ 1, 2 และ 3
- คอลลาเจนชนิด 1 มีอยู่อย่างมากในผิวหนัง กระดูก และเนื้อเยื่อเชื่อมประสาน ให้ความแข็งแรงทนทานและความยืดหยุ่น
- คอลลาเจนชนิด 2 พบได้ในกระดูกอ่อน ช่วยสนับสนุนสุขภาพข้อและความยืดหยุ่น
- คอลลาเจนชนิด 3 สนับสนุนโครงสร้างของกล้ามเนื้อ อวัยวะ และหลอดเลือด
การผลิตคอลลาเจนเปลี่ยนแปลงอย่างไรตามอายุ
ร่างกายสร้างคอลลาเจนขึ้นมาเองโดยธรรมชาติ แต่การผลิตนี้จะลดลงตามอายุ นําไปสู่สัญญาณของความชราที่เห็นได้ทั่วไป เช่น ริ้วรอย ผิวหนังหย่อน และปวดข้อ นอกจากนี้ยังปัจจัยอื่น ๆ ที่ส่งผลให้คอลลาเจนลดลงนอกจากอายุ เช่น การสัมผัสแสงแดด การสูบบุหรี่ และโภชนาการที่ไม่ดี สามารถเร่งการสลายตัวของคอลลาเจนในร่างกายได้
ในช่วงวัย 20 และ 30 ปี
แม้จะไม่สังเกตเห็นสัญญาณทันที การผลิตคอลลาเจนเริ่มลดลงเมื่ออายุประมาณกลางวัย 20 โดยเฉลี่ยร่างกายผลิตคอลลาเจนน้อยลง 1% ต่อปี สัญญาณเริ่มแรกคือ ริ้วรอยและการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยของพื้นผิวอาจเริ่มปรากฏขึ้นโดยเฉพาะในบริเวณที่สัมผัสแสงแดดหรือเคลื่อนไหวซ้ําๆ
ในช่วงวัย 40 และ 50 ปี
อัตราการสูญเสียคอลลาเจนในช่วงอายุนี้เพิ่มมากขึ้น ผิวหนังบางลง ยืดหยุ่นน้อยลง และเสียหายได้ง่า สัญญาณชราที่มองเห็นได้แก่ ริ้วรอยลึกขึ้น ผิวหนังสูญเสียความกระชับและความยืดหยุ่น ปวดข้ออาจมากขึ้นเนื่องจากคอลลาเจนในกระดูกอ่อนลดลง
ในช่วงวัย 60 ปีขึ้นไป
การผลิตคอลลาเจนลดลงอย่างต่อเนื่อง และร่างกายมีประสิทธิภาพน้อยลงในการเปลี่ยนคอลลาเจนที่เสียหายผิวหนังเปราะบางและโปร่งแสงมากขึ้น มีความเสี่ยงสูงขึ้นของปัญหาข้อและกระดูกพรุนเนื่องจากคอลลาเจนลดลง
ปัจจัยที่มีผลต่อการผลิตคอลลาเจนตามอายุ
- ปัจจัยทางพันธุกรรม: พันธุกรรมมีบทบาทสําคัญในการกําหนดความเร็วที่กระบวนการแก่มีผลต่อการผลิตคอลลาเจน
- การสัมผัสแสงแดด: รังสี UV เร่งการสลายตัวของคอลลาเจน นําไปสู่สัญญาณของการแก่ก่อนวัยอันควร
- การเลือกดําเนินชีวิต: การสูบบุหรี่ โภชนาการที่ไม่ดี และบริโภคน้ําตาลมากเกินไปสามารถยิ่งเสื่อมสภาพคอลลาเจน
- การเปลี่ยนแปลงฮอร์โมน: วัยหมดประจําเดือนและการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนอื่นๆ ส่งผลกระทบอย่างมากต่อระดับคอลลาเจน นําไปสู่การลดลงอย่างรวดเร็วของความยืดหยุ่นของผิวหนังและการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนอื่นๆ ส่งผลกระทบอย่างมากต่อระดับคอลลาเจน นําไปสู่การลดลงอย่างรวดเร็วของความยืดหยุ่นของผิวหนังและสุขภาพของข้อ
ผลกระทบของคอลลาเจนที่ลดลงต่อผิวหนัง
ผลกระทบของคอลลาเจนที่ลดต่อผิวหนังมีหลายประการ เพราะคอลลาเจนมีบทบาทสําคัญในการรักษาโครงสร้าง ความยืดหยุ่น และความชุ่มชื้นของผิวหนัง เมื่อระดับคอลลาเจนลดลงจะส่งผลกระทบต่อผิวหนังดังนี้
- สูญเสียความกระชับและยืดหยุ่น: คอลลาเจนให้ความแข็งแรงและความกระชับแก่ผิวหนัง ทำให้ผิวหนังมีความยืดหยุ่น เมื่อการผลิตคอลลาเจนลดลงตามอายุ ผิวหนังจะสูญเสียความกระชับ ทําให้เกิดการหย่อนคล้อยและริ้วรอย
- การเกิดริ้วรอย: คอลลาเจนช่วยให้ผิวหนังเรียบและอิ่มตัว ด้วยการซ่อมแซมและเปลี่ยนเซลล์ผิวหนังที่เสียหาย เมื่อคอลลาเจนที่ลดลง ความสามารถของผิวหนังในการซ่อมแซมตัวเองลดลง ทําให้ริ้วรอยและรอยเล็กน้อยปรากฏให้เห็นชัดขึ้นโดยเฉพาะบริเวณที่เคลื่อนไหวบ่อยๆ เช่น รอบดวงตาและปาก
- ผิวหนังบางลง: คอลลาเจนยังมีส่วนช่วยเพิ่มความหนาแน่นและปริมาตรให้กับผิวหนัง เมื่อระดับคอลลาเจนลดลง ผิวหนังจะบางและเปราะบางขึ้น ทําให้ได้รับความเสียหายได้ง่ายและหายช้าลง ทําให้ผิวหนังโปร่งแสงมากขึ้น ทําให้เห็นหลอดเลือดได้ชัดเจนขึ้นและดูแก่
- ผิวแห้งและมีความชุ่มชื้นลดลง: คอลลาเจนช่วยรักษาความชุ่มชื้นของผิวหนังและสนับสนุนการทํางานของต่อมไขมัน ที่คอยผลิตน้ํามันผิวหนังเพื่อความชุ่มชื้น การลดลงของคอลลาเจนส่งผลต่อการทําหน้าที่ของชั้นกั้นผิวหนังและความสามารถในการรักษาความชุ่มชื้น ทําให้แห้งและดูหมองคล้ํา ผิวหนังแห้งจะมีแนวโน้มเป็นริ้วรอยและสัญญาณอายุอื่นๆ มากขึ้น
งานวิจัยล่าสุดเกี่ยวกับ คอลลาเจนลดริ้วรอย
การศึกษาล่าสุดได้ให้ความรู้ใหม่เกี่ยวกับวิธีที่เราสามารถสนับสนุนระดับคอลลาเจนในผิวหนังผ่านอาหาร เสริมอาหาร และการดูแลผิวหนัง
- การศึกษาเรื่องการดูดซึมคอลลาเจน: การวิจัยแสดงให้เห็นว่าเสริมคอลลาเจนบางประเภทสามารถถูกดูดซึมโดยร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ เสริมเหล่านี้สามารถเข้าถึงผิวหนังและช่วยปรับปรุงลักษณะปรากฏจากภายใน
- ประสิทธิผลของเสริมคอลลาเจน: การทดลองทางคลินิกแสดงให้เห็นว่าการรับประทานเสริมคอลลาเจนอย่างสม่ําเสมอสามารถนําไปสู่การปรับปรุงความยืดหยุ่น ความชุ่มชื้น และลักษณะปรากฏโดยรวมของผิวหนัง สําคัญที่จะต้องเลือกประเภทของคอลลาเจนและขนาดรับประทานที่เหมาะสมเพื่อให้เห็นผลประโยชน์
- วิธีธรรมชาติในการกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน: นอกจากเสริมอาหารแล้ว การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตและการรับประทานอาหารบางอย่างสามารถสนับสนุนการสร้างคอลลาเจนตามธรรมชาติ เช่น อาหารที่มีวิตามินซี กรดอะมิโน และสารต้านอนุมูลอิสระ เป็นต้น
เคล็ดลับเสริมคอลลาเจนในผิวหนัง
- เคล็ดลับโภชนาการเพื่อผิวพรรณที่สดใส: รับประทานอาหารที่มีวิตามิน แร่ธาตุ และสารต้านอนุมูลอิสระอุดมสมบูรณ์ช่วยสนับสนุนสุขภาพผิวและการสร้างคอลลาเจน อาหารบำรุงผิวเช่น ส้ม ผลไม้สีเบอร์รี่ ผักใบเขียว ปลา เป็นต้น
- ป้องกันแสงแดด: รังสี UV สามารถทําลายคอลลาเจนอย่างรวดเร็ว ควรใช้ครีมกันแดดทุกวัน และฟื้นฟูผิวหลังออกแดดแรง ๆ ด้วยเจลว่านหางจระเข้
- ดื่มน้ําให้เพียงพอ: การดื่มน้ําให้มากพอรักษาความชุ่มชื้นให้ผิวหนังและช่วยรักษาความยืดหยุ่น
- เลิกบุหรี่: บุหรี่เร่งกระบวนการชราของผิว โดยทําลายคอลลาเจนและลดการผลิตคอลลาเจน
- ลดความเครียด : ความเครียดส่งผลกับผิวโดยตรง เพราะสุขภาพจิตและผิวมีความเกี่ยวข้องกัน ยิ่งคุณเครียดมากเท่าไหรฮอร์ในร่างกายก็จะส่งผลต่อการสร้างคอลลาเจนในร่างกายคุณมากเท่านั้น
- ผลิตภัณฑ์บํารุงผิว: เลือกผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของเรตินอล คอลลาเจน หรือไฮยาลูโรนิก แอซิด ซึ่งช่วยกระตุ้นการผลิตคอลลาเจนและบํารุงผิว
- ทำความสะอาดผิวหนังอ่อนโยน: การทำความสะอาดผิวหนังสม่ําเสมอช่วยลอกเซลล์ผิวตายและกระตุ้นกระบวนการสร้างใหม่ตามธรรมชาติ รวมถึงการสังเคราะห์คอลลาเจน
- การใช้กัวชาในการนวดหน้า : กัวชา เป็นเครื่องมือนวดที่แพทย์แผนจีนใช้การนวดหน้า กัวชานวดหน้าช่วยเพิ่มการไหลเวียนเลือด กระตุ้นการระบายน้ําเหลือง และช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน
คอลลาเจนลดริ้วรอย มีบทบาทสําคัญในการรักษาโครงสร้างและความยืดหยุ่นของผิวหนัง เมื่อเรามีอายุมากขึ้น ร่างกายผลิตคอลลาเจนน้อยลง ทําให้เกิดสัญญาณของวัยที่มองเห็นได้ อย่างไรก็ตาม การเสริมคอลลาเจน การเปลี่ยนแปลงอาหาร และการดูแลผิวหนังที่สามารถช่วยปรับปรุงลักษณะปรากฏและสุขภาพของผิวได้ ด้วยความเข้าใจวิธีการทํางานของคอลลาเจนและการนําเคล็ดลับปฏิบัติมาใช้ สามารถเพิ่มคอลลาเจนในผิวและรักษาผิวพรรณที่เยาว์วัยไว้ได้
คําถามที่พบบ่อย
1. คอลลาเจนคืออะไร และทําไมจึงสําคัญต่อผิวหนัง
คอลลาเจนเป็นโปรตีนที่ให้โครงสร้างและความยืดหยุ่นแก่ผิวหนัง มีความจําเป็นอย่างยิ่งสําหรับการรักษาผิวที่อ่อนวัย เพราะช่วยให้ผิวหนังมีความกระชับ นุ่มนวล และเรียบเนียน
2. การเสริมคอลลาเจนจริงสามารถปรับปรุงสุขภาพผิวได้หรือไม่
ได้ จากการศึกษาแสดงให้เห็นว่าการรับประทานเสริมคอลลาเจนสามารถปรับปรุงความยืดหยุ่น ความชุ่มชื้น และลักษณะปรากฏของผิวหนัง สิ่งสําคัญจะต้องเลือกเสริมคอลลาเจนที่มีคุณภาพดีเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด
3. มีวิธีธรรมชาติในการกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนหรือไม่
มีแน่นอน การรับประทานอาหารที่ครบถ้วน มีวิตามินซี กรดอะมิโน และสารต้านอนุมูลอิสระ ป้องกันผิวจากแสงแดด และงดสูบบุหรี่ ล้วนเป็นวิธีช่วยสนับสนุนการผลิตคอลลาเจนตามธรรมชาติทั้งสิ้น
4. อายุที่เพิ่มมากขึ้นมีผลต่อการผลิตคอลลาเจนในผิวหนังอย่างไร
เมื่ออายุมากขึ้น ร่างกายผลิตคอลลาเจนน้อยลง และคุณภาพของคอลลาเจนอาจเสื่อมถอย ทําให้ผิวหนังบาง ยืดหยุ่นน้อยลง ส่งผลให้เกิดริ้วรอยและความหย่อนคล้อย
อ้างอิง:
- Hend Al-Atif, Collagen Supplements for Aging and Wrinkles,National Institutes of Health, February 12, 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8824545/
- Collagen – The Nutrition Source, Harvard University, May 1, 2021, https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/collagen/
- Amy Richter, Top 8 Benefits of Collagen, Healthline, January 29, 2024, https://www.healthline.com/nutrition/collagen-benefits